Je bent goed genoeg! In het kort onze situatie. Ik ben sinds 1986 partner van mijn man met autisme en sinds 1997 moeder van onze thuiswonende zoon met autisme. Zelf heb ik de diagnose chronische depressie. Het autisme in huis draagt daar niet altijd positief aan bij, maar de basis van mijn depressie zit in zaken in mijzelf.
Zomer 2018. We kochten kant en klare gordijnen die alleen langs de onderkant ingekort en omgezoomd moesten worden. Zo’n Ikea-pakket. Ik knipte er eerst een flink stuk vanaf, om daarna de onderkant om te vouwen en af te spelden, precies zo dat de gordijnen de vloer net niet raakten. Om de zoveel centimeter even opnieuw meten, omvouwen en afspelden. Netjes met een meetlint, dus wat kon er fout gaan?
Toen ik met gordijn 1 klaar was en ‘m los liet, zag ik meteen dat het niet goed was. De rails hing scheef, was mijn eerste gedachte. Maar nee, de rails hing recht. Dat kon maar 1 ding betekenen, de vloer liep niet helemaal recht. Ik baalde flink, maar herpakte mezelf vol goede moed. Ik gooide het meetlint in de hoek en ben op gevoel en op het oog gaan vouwen en gaan spelden. Nog eens checken. Hier een beetje korter veranderen, daar een beetje langer, en voila, redelijk netjes vlak boven de grond. Zo ook met gordijn 2. Daarna de gordijnen er af en de naaimachine er langs. Ze hangen niet perfect, maar wel goed genoeg.
Nu wil ik niemand met mijn gordijnen vervelen, maar al speldend op de zoldervloer kwam een mooie metafoor in mijn gedachten. Met een scheve vloer kun je meten wat je wilt, echt goed lukken zal het niet. Ondanks alle inspanning. Pas toen ik los liet dat het precies en perfect moest, ging het vervolgens bijna als vanzelf. En daar, op mijn knieën op zolder, gingen mijn gedachten van gordijnen naar het leven. Waar het vandaan kwam, geen idee, maar het was er, ‘Is het leven niet net als mijn gordijnen?’
Sinds een jaar of 4 kan ik wat meer loslaten. Wat meer denken ‘Ach, we zien wel’. Ik ga van het gebaande pad af en doe de dingen niet altijd meer zoals ze horen en zoals anderen van me verwachten. Dat brengt me meer rust dan toen ik het meest perfecte nastreefde. Dat was simpelweg niet haalbaar. Mijn leven is net als mijn gordijnen niet altijd helemaal perfect, maar mijn beste is absoluut goed genoeg.
Van het jarenlang laveren tussen wat het gezin van me nodig had, van wat anderen van me nodig hadden, van het kijken naar wat iedereen van me verwachtte, van het beste willen bereiken, naar steeds meer IK zijn. Op mijn manier. Niet netjes recht gevouwen en perfect afgespeld, maar wel kijkend naar wat binnen mijn eigen mogelijkheden ligt. Het doet niet alleen mij goed, het hele gezin heeft hier profijt van. Rust brengt rust, net als stress meer stress geeft. Het één zet het ander in gang. Zo werd onze redelijk vicieuze cirkel doorbroken. Draaiden we voorheen vaak in negatieve cirkeltjes rond, nu benadrukken we steeds meer wat we wél kunnen. Genieten we van wat er wél is. Kijken we naar onze mogelijkheden.
In veel gezinnen waarin autisme of iets anders ingrijpends een rol speelt, wordt vaak keihard geknokt voor iets wat niet haalbaar is. Loop je op je tenen om iets toch te laten lukken. Met teleurstelling tot gevolg. Teleurstelling die waarschijnlijk op voorhand al voorspelbaar was. Het duurde even voor ik me hier bewust van werd. Van het op m’n tenen lopen om aan ‘iets’ te voldoen. En nee, het lukt me echt niet altijd om hier op tijd bij stil te staan, maar al die keren dat het wel lukt, zijn pure winst.
Toch nog even terug naar de gordijnen. Ze scheiden mijn eigen plekje af van de rest van de zolder. Ik heb deze hoek inmiddels al 2 jaar en kan er heerlijk mijn eigen ding doen. Het is letterlijk maar een hoekje tussen wat kasten en een set gordijnen, maar het is wel míjn hoekje.
Als ik het met de gordijnen niet had losgelaten, waren ze in een hoek op de grond beland in plaats van dat ik er nu plezier van heb. Nu zit ik met grote regelmaat achter m’n niet-perfecte-gordijnen in m’n schommelstoel. Voetjes op een zacht kleed, iPad of boek op schoot, even alleen maar IK te zijn. Als ik niet los had gelaten dat anderen en ikzelf dingen vroegen die voor mij en ons gezin niet mogelijk waren, was ik in diezelfde hoek beland. Waren we wellicht als gezin in die hoek beland...
Ook wat betreft mezelf heb ik beetje bij beetje geleerd om te accepteren. Iets wat ruim 20 jaar geleden begon als een ‘normale’ depressie en inmiddels na al die jaren chronisch genoemd mag worden, sport, praat of yoga je niet zomaar meer weg. Dat ís er, dat is ook ik. Net als het autisme van man en zoon er ook mag zijn. Het valt niet weg te moffelen als het even niet uitkomt. We zijn allemaal onze unieke ZELF met alles wat bij ons hoort. En daarmee zijn we goed genoeg.
Als iemand jou niet goed genoeg vindt, vraag je dan eens af of diegene jou wel waard is, in plaats van dat jij jezelf in alle mogelijke bochten gaat proberen te wringen waarin je je niet kunt wringen of die niet bij jou passen. Of doe je dat omdat jij jezelf niet goed genoeg vindt? Met zelfinzicht en acceptatie van je situatie kom je verder dan uit alle macht willen voldoen aan je eigen te hoge verwachtingen of aan de verwachtingen van anderen. Je kunt beter genieten van wat je wel hebt, dan verlangen naar dat wat je niet kunt, niet hebt en naar wat niet mogelijk is.
Met je verwachtingen regelmatig bijstellen is in mijn ogen dan ook niks mis. Door dat stapje terug te kunnen doen maakte ik mezelf sterker en lukte juist meer.
-Jolanda Hoenjet-de Jong-