Jaren geleden paste ik me aan alles en iedereen aan. Ik had mezelf ongemerkt op één van de laatste plekken gezet om rekening mee te houden. Dat schopte me op een bepaald moment volledig onderuit. Hoe ik probeer te voorkomen dat ik opnieuw zo ver wegzak beschrijf ik in deze blog. Misschien kun je er iets mee en helpt het je om een eerste stapje terug naar jezelf te zetten. Jij doet er namelijk toe!
Ik schrijf dit als partner van m’n man met autisme, maar dit geldt absoluut ook voor partners met autisme, in relaties zonder autisme en ook in relaties met vrienden en familie. Goed voor jezelf zorgen is voor iedereen belangrijk.
Tips die je voor jezelf kunt toepassen
🔸 Als het niet goed met je gaat, verwacht dan niet dat je je ineens beter voelt. Denk vooral in kleine stapjes en zoek het in kleine dingen. Je deed er waarschijnlijk jaren over om op een dieptepunt te komen, verwacht vooral niet dat verbetering binnen 2 dagen gefixt is.
🔸Stel sowieso je verwachtingen bij. Verwachtingen die je van jezelf hebt, maar ook die je van anderen hebt. Hoe hoger je de lat legt, hoe moeilijker haalbaar het is en hoe eerder en groter de teleurstelling.
🔸Zet jezelf niet op de 896e plek op je prioriteitenlijstje. Plan je afspraken bewust en maak je agenda niet overvol. Kijk naar je eigen draagkracht en naar welke afspraken moeten en welke kunnen worden doorgezet naar later.
🔸Lief zijn voor jezelf. Koop eens zomaar een plant of een bos bloemen, pas dat t-shirt wat je in de etalage ziet of neem dat tijdschrift mee wat vanuit het schap naar je lonkt. Misschien eindelijk eens tijd nemen om dat ene boek te lezen? Of met een heerlijk geurende olie een uurtje in bad? Gun jezelf iets. Ik denk dat veel partners/ouders dat vergeten en alleen aan het gezin denken. Creëer je eigen JIJ-moment en doe dat vooral met regelmaat. Zet deze JIJ-momentjes desnoods ook letterlijk in je agenda.
🔸Ken je mindfulness? Dat staat voor met volle aandacht in het hier en nu zijn. Bijvoorbeeld tijdens een kop koffie heel bewust roeren, ruiken en proeven. Niet vlug vlug, maar met aandacht voor wat je ruikt en proeft, in plaats van je koffiemoment door dagelijkse zorgen te laten beheersen. Even heel bewust focus op je koffie. Mindfulness kun je op bijna alles wat je doet toepassen. Ook tijdens het uitlaten van de hond of als je een boodschap gaat doen. Schijnt het zonnetje? Vóel de warmte. Voel de wind door je haren als het waait. Of luister naar muziek zonder dat je tegelijk 100 andere dingen doet. Een moment je ogen dicht en echt luisteren. Misschien klinkt mindfulness voor sommige mensen zweverig, dat is het allesbehalve. Het is juist met je voetjes op de grond en in het hier en nu.
🔸Het hier en nu is belangrijk. Laat wat geweest is achter je. Je zorgen maken over wat ooit was en waar je geen invloed meer op hebt, heeft geen zin. Laat al die oude koeien maar lekker in de sloot liggen.
Iets anders is het als je nog last hebt van iets, want dat kun je beter wel oppakken. Onderneem dan actie, om het daarna hopelijk af te sluiten. Als oud zeer blijft prikkelen, blijft het energie vragen.
🔸Anderzijds kunnen er zorgen over de toekomst zijn. Ik had voorheen voor alles wat kón gebeuren al verschillende oplossingen bedacht. Ik was voorbereid op bijna elk scenario. Had me gek geprakkiseerd over alles. En weet je? Het meeste gebeurde niet of het liep toch net effe anders dan ik had kunnen voorzien. Komt tijd, komt raad.
🔸Leer naar de seintjes van je eigen lichaam te luisteren. Ben je moe? Neem even rust. Al is het maar een kort moment, maar neem een pauze.
🔸Maakt iemand een rotopmerking, laat dat dan bij die ander. Het zegt meestal meer over de ander en zijn of haar situatie dan over jou. Als je je van alles wat iedereen zegt of vindt iets aantrekt, zakt je zelfvertrouwen steeds verder weg.
Pas ook op dat je niet invult wat een ander denkt of bedoelt. We betrekken soms te snel iets op onszelf, terwijl het helemaal niet zo bedoeld was. Kwestie van onze eigen onzekerheden...?
In de relatie kun je ook wat dingen toepassen
🔸Je hoeft niet alles zelf of alleen te doen. Je partner ziet het misschien niet uit zichzelf, maar hij/zij is zeer waarschijnlijk gewoon bereid het te doen. Geef het dus aan. Daar zat ooit voor mij een groot punt. Ik vulde in dat m’n man het niet wilde doen, omdat hij het niet uit zichzelf deed. Nu weet ik dat hij anders ‘kijkt’ dan ik en daardoor iets niet opmerkt. Of het wel opmerkt, maar er een ander gevolg aan verbindt dan ik. Vragen dus! En misschien stofzuigt hij dan niet meteen of niet zoals ik, maar hoe erg is dat? Hij doet het als ik het vraag, dat ontlast mij, daar gaat het om.
🔸Ik maak niet alleen ruimte voor me-time, maar wij maken samen ook wij-momenten. Even wandelen door het park, boodschapje doen, bakkie koffie drinken en weer terug. Lekker kneuterig, maar hartstikke goed voor een sámen. Of we pakken de auto en rijden naar een tuincentrum in de omgeving. Rondje lopen tussen de plantjes, om daarna in het tuincafé aan een bakkie te gaan. Er met z’n 2 een uurtje uit zijn kan wonderen doen. Voor jou, voor jullie.
🔸Probeer niet om de ander te veranderen. Dat lukt niet. Je hebt enkel rechtstreeks invloed op jezelf.
In relaties waarin een partner autisme heeft, spelen vaak nog wat specifiekere dingen
🔸Zelfreflectie. Niet alles is autisme en niet alles ligt aan de ander. Ik legde voorheen alles onder het autisme van m’n man. Alles lag daaraan. Ik zat in de slachtofferrol en deed m’n man tekort, maar ook mezelf. Ik voelde enkel nog frustratie, en dat brokkelde m’n energielevel aardig af. Dus hoe gek het ook klinkt, mijn zelfreflectie maakte me veel sterker.
🔸Verdiep jezelf in wat autisme is en wat het met je partner, jouzelf en de relatie doet. Weten dat iets bij autisme hoort, voorkomt dat je jezelf alles persoonlijk aantrekt en dat je van ieder dingetje een díng maakt. Er zijn veel boeken over autisme geschreven en ook online kun je genoeg info vinden. Let wel op bij online informatie zoeken, want je komt mensen tegen die heel veel dingen aan zelf-gediagnosticeerd autisme toeschrijven. Mensen waarbij geen diagnose gesteld is, maar die van alles wat misgaat de oorzaak bij het zelf-gediagnosticeerde autisme leggen (vaak dat van de partner). Daarmee kun je een heel scheef beeld van autisme krijgen en makkelijk in diezelfde slachtofferhoek terechtkomen waarin ik ooit zat. En daar vloeit je energie zó in weg…
🔸Als het niet goed gaat, ben je geneigd om alleen nog de grote issues te zien, terwijl de kleine liefdevolle dingetjes over het hoofd gezien worden. Ondergesneeuwd door de problemen. Begrijpelijk hoor, maar uit die cirkel moet je proberen te komen als je verder wilt groeien. Weer kunnen gaan zien wat wel goed gaat, want van daaruit kun je positiever verder bouwen dan vanuit alles wat niet goed gaat. Zoek naar mogelijkheden, blijf niet vastzitten in dingen die niet lukken.
Tot slot nog wat tips ter ondersteuning
🔸Heb je een stukje professionele hulp? Soms lukt het niet alleen. Ik werd geholpen door een praktijkondersteuner bij onze huisartspraktijk. Hij leerde mij hoe ik sterker kon worden en weer terug naar mezelf kon veranderen. Zonder zijn hulp had ik niet gestaan waar ik nu sta. Om hulp vragen is geen teken van zwakte, maar juist van kracht.
🔸Praat met mensen die je situatie herkennen. Met andere partners in relatie met autisme bijvoorbeeld. Dat kan online in besloten groepen of in fysieke gespreksgroepen. Kijk goed naar wat je zou willen, want verschillende groepen hebben verschillende insteek.
🔸Ben je geen (online) prater, misschien kun je dan voor jezelf wat dingen opschrijven. Met het opschrijven creëer ik ruimte in m’n hoofd. Het ordent m’n gedachten. Zelf gebruik ik hier m’n iPad voor, maar als je een mooi notitieboek uitzoekt en koopt, heb je meteen een extra cadeautje voor jezelf 🙂
🔸Last but not least. Vergeet niet, het gaat nooit altijd goed of altijd alleen maar slecht. Nergens en bij niemand. Laat je bij wat tegenslag niet meteen te ver terugwerpen, maar weet dat het straks weer beter gaat. Behoud het geloof in jezelf. Altijd!
-Jolanda Hoenjet-de Jong-